Het potkleigebied in de regio Roden-Leek is het grootste samenhangende potkleigebied van Nederland. De zware klei in de ondergrond en de grote wisselingen in de waterstand maakten dat het gebied moeilijk te ontginnen was, waardoor relatief lange tijd grote oppervlakten van het oorspronkelijke bos in stand bleven.

Behalve door een vrij hoge kalkrijkdom onderscheidt het gebied zich door een onregelmatige waterhuishouding. Neerslagwater zijgt maar beperkt weg in de ondergrond en stagneert dan ook plaatselijk in lagere kommen. Bovendien kan er ook nauwelijks water vanuit de onderlaag naar de oppervlakte komen, waardoor de grond vooral ‘s zomers erg kan uitdrogen.

Door de kleiondergrond is de bodem tamelijk voedselrijk, wat tot uitdrukking komt in het veel voorkomen van hazelaar en bosanemoon. Daardoor zijn de bossen, zeker voor het Noorden, al karakteristiek. De diversiteit in plantensoorten is groot. Tellingen wijzen uit dat er meer dan 225 soorten per vierkante kilometer voorkomen, waaronder vele zeldzame plantensoorten die in het noorden van Nederland vrijwel beperkt zijn tot de potklei en verder eigenlijk alleen zeldzaam voorkomen op de kalkrijke gronden, zoals in Limburg en plaatselijk in het oosten van het land. Voorbeelden hiervan zijn te vinden onder Flora en Fauna.